Złoczów (Ukraina) - prace konserwatorskie przy polskich grobach na cmentarzu w Złoczowie
Cmentarz katolicki w Złoczowie położony jest w południowej części miasta. Jest to rozległa nekropolia z częściowo zachowanym układem przestrzennym. Jej historia sięga końca XVIII w., kiedy to władze austriackie zabroniły grzebania ludzi na starych cmentarzach zlokalizowanych w miastach wokół świątyń.
Cmentarz złoczowski jest bardzo interesujący pod względem artystycznym. Zachowały się tu obiekty wykonane w najsłynniejszych warsztatach tego czasu, pracujących m.in. na rzecz Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie, np. pracowaniach L. Schimsera i H. Périera.
Prace przeprowadzone w 2024 r.
W 2024 r. konserwacji poddano dwa zabytkowe nagrobki:
- nagrobek Agnieszki Lewickiej (1812–1889) i Leopolda Lewickiego (1819–1909) - miejsce upamiętnienia oznaczone jest umieszczoną na cokole figurą Matki Boskiej z rozpostartymi ramionami, stojącą na półkuli z wężem pod stopami. Pomnik wykonano w całości z wapienia.
Obiekt oceniono jako stabilny, jednak stwierdzono nieznaczne odchylenie od osi pionowej. Całość pokrywała warstwa zwietrzeliny, mchów, glonów i porostów. Figura zachowała się ze znacznymi ubytkami formy rzeźbiarskiej oraz daleko posuniętą dezintegrację granularną. Poza tym na całej powierzchni dekoracji rzeźbiarskiej i architektonicznej występowały pomniejsze ubytki formy, złuszczenia i wykruszenia.
W ramach zadania wykonano prace ziemne dookoła obiektu w celu odsłonięcia podstawy, całość oczyszczono z luźnych nawarstwień biologicznych i atmosferycznych oraz zdezynfekowano, podstawę wypionowano. Kamień doczyszczono metodami mechanicznymi, szczeliny i odspojenia podklejono, a ubytki uzupełniono zaprawami mineralnymi.
- nagrobek Zdzisława Faculi Sozanskiego (1887–1908)- miejsce pochówku zwieńczone jest figurą Madonny w typie Immaculata osadzoną na wysokim cokole w formie stylizowanej skały. Całość umieszczono na trójstopniowej podstawie, w narożach której zakotwiono metalowe ogrodzenie. Dwa dolne stopnie wykonano z piaskowca, natomiast figura, cokół i górny stopień wykute zostały z wapienia. Od frontu znajduje się marmurowa tablica inskrypcyjna, na której umieszczono prostokątną plakietę z metalu z niezachowanym wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej, a poniżej kutą inskrypcję.
Obiekt na całej powierzchni pokryty był warstwą zwietrzeliny, mchów, glonów i porostów. Występowały pomniejsze ubytki formy, złuszczenia i wykruszenia. Metalowa plakieta zachowała się w stanie niekompletnym, z powierzchniowymi zabrudzeniami i przetarciami. Marmurowa płyta inskrypcyjna utraciła poler, a zawarty na niej napis – czytelność. Uszkodzeniu uległo również ogrodzenie, zaburzone były jego geometria i forma. Bloki tworzące podstawę były rozszczelnione, z widocznymi ubytkami spoinowania.
W ramach projektu wykonano m.in.: prace ziemne dookoła obiektu w celu odsłonięcia podstawy i usunięcia systemu korzeniowego wrastającego w spoiny, po czym ustabilizowano jej dolne stopnie. Obiekt zdezynfekowano i oczyszczono mechanicznie. Mniejsze ubytki uzupełniono zaprawami mineralnymi. Przeprowadzono prace konserwatorskie tablicy inskrypcyjnej. Uzupełnienia i rekonstrukcje scalono kolorystycznie, a całość zahydrofobizowano. Metalowe ogrodzenie oczyszczono, przywrócono geometrię i formę uszkodzonych elementów oraz pokryto warstwą antykorozyjną. W toku prac zdecydowano również o zrekonstruowaniu aureoli otaczającej głowę Matki Boskiej.
Realizator: Witold Butkiewicz Konserwacja Zabytków
