Lwów (Ukraina) ‒ prace konserwatorskie w kościele pw. św. Antoniego (oo. franciszkanów)
Kościół pw. św. Antoniego we Lwowie od XVIII wieku jest franciszkańską świątynią zakonną.
W 2019 r. Instytut POLONIKA przystąpił do konserwacji monumentalnych, poprzedzających wejście do świątyni, schodów z rzeźbą Immaculaty. Prace konserwatorskie przy schodach przed kościołem św. Antoniego we Lwowie oraz zdobiącej je osiemnastowiecznej rzeźbie dłuta Sebastiana Fesingera zakończono w 2020 roku.
W roku 2021 rozpoczął się remont konserwatorski kamiennego muru oporowego wokół kościoła oraz parawanowej dzwonnicy. Prace częściowo zakończyły się w 2022 r., ale będą kontynuowane w 2023 r.
W październiku 2023 r. udało się ukończyć trwający niemal 2 lata projekt remontu konserwatorskiego muru oporowego oraz dzwonnicy przy kościele św. Antoniego we Lwowie. Prace kontynuowano pomimo trudności związanych z pandemią oraz agresją rosyjską na Ukrainę.
Mur oporowy był w złym stanie technicznym, szczególnie od strony ul. Zańkowickiej. Zagrażał bezpieczeństwu użytkowników chodnika i stabilności skarpy. Cały mur pomalowano współcześnie szarą farbą, pod którą postępowała destrukcja strukturalna ciosów kamiennych. Widoczne były ich rozwarstwienia i odspojenia. Część zniszczonych ciosów kamiennych uzupełniono cegłą.
W ramach prac rozebrano zewnętrzne lico muru oraz znajdujące się na nim murowane i tynkowane ogrodzenie. Wylano żelbetowy płaszcz blokujący osuwanie się skarpy. Zewnętrzne lico muru zrekonstruowano z maksymalnym użyciem zabytkowych ciosów kamiennych, podobnie jak w przypadku ogrodzenia starano się odtworzyć go z oryginalnych cegieł. Wykonano prawidłowy system odprowadzania wody na obszarze pomiędzy murem a ścianami kościoła.
W ramach restauracji dzwonnicy przywrócono widoczne na przedwojennych fotografiach boniowanie, zlikwidowane w ramach jednego z późniejszych remontów.
Prace prowadziła firma ZKR sp. z o.o. pod kierunkiem Pawła Jędrzejczyka.
Prace, rozpoczęte w 2021 r., są kontynuowane pomimo działań wojennych w Ukrainie.
Z dzwonnicy skuto stare, popękane i nieprawidłowe pod względem technologicznym tynki, założono nowe ze zrekonstruowanym na podstawie archiwalnych fotografii boniowaniem. Podczas skuwania tynków odkryto kamienny gzyms, który został oczyszczony i uzupełniony flekami.
Mur oporowy rozebrano, trwa wzmacnianie skarpy ścianą żelbetową. Bloki kamienne tworzące mur przewieziono do pracowni konserwatorskiej, gdzie są czyszczone, wzmacniane i w maksymalnym możliwym stopniu będą użyte do licowania muru.
Ceglane tynkowane ogrodzenie od strony ul. Zańkowickiej rozebrano, cegły oczyszczono i przygotowano do powtórnego wymurowania ogrodzenia.
Ukończono prace przy dzwonnicy oraz większej części muru. Ze względu na działania wojenne projekt został przedłużony, jego ukończenie planowane jest na koniec czerwca 2023 r.
Wykonawca: ZKR sp. z o.o.
Zbudowany z wapienia mur jest w katastrofalnym stanie technicznym i zagraża bezpieczeństwu użytkowników chodnika a także stabilności skarpy. Widoczne są rozwarstwienia i odspojenia ciosów kamiennych. Pod warstwą współcześnie położonej szarej farby widoczna jest postępująca destrukcja strukturalna ciosów kamiennych. Ze względu na nieodwracalną utratę części autentycznych elementów muru konieczna będzie rekonstrukcja jego dużych partii. Na murze oporowym od strony ulicy Łyczakowskiej położona jest klasycystyczna dzwonnica, w formie trójarkadowego łuku tryumfalnego. Jest dobrze zachowana i prezentuje bardzo wysoki stopień autentyczności oraz integralności. W badaniach odkryto śladowe ilości oryginalnych tynków pozwalające na ustalenie jej pierwotnej kolorystyki.
Celem rozpoczętych prac jest zapobieżenie zagrożeniu zniszczenia lub istotnego uszkodzenia zabytkowego otoczenia kościoła. Planowane działania zabezpieczą kamienne struktury przed dalszą ich degradacją, wzmocnią ich konstrukcję i utrzymają istniejący charakter.
Zakończenie projektu zaplanowane jest na koniec listopada 2022 roku. Przeprowadzone zostaną prace przy demontażu współczesnych przemurowań, prace budowlano-konstrukcyjne konieczne dla wzmocnienia muru, prace konserwatorskie przy zachowanych partiach muru, uzupełnienie ubytków kamienia i dezynfekcja. Dzwonnica otrzyma nowe tynki zgodnie z oryginalną kolorystyką a kamienne tondo z figurą św. Antoniego zostanie oczyszczone.
Realizator: ZKR Sp. z o.o.
Podczas prac konstrukcyjnych wykonano zabezpieczenie obiektu przed pochodzącymi z ruchliwej ulicy drganiami, które powodowały destabilizację struktury podbudowy. Wykonano konserwację zachowanych elementów składowych. Fragmenty, które nie nadawały się do ponownego montażu, zostały wiernie odtworzone. Wykonano nową podbudowę schodów. Poddano też konserwacji XVIII-wieczną figurę Immaculaty autorstwa Sebastiana Fesingera.
Realizator: ZKR Sp. z o.o.
Przeprowadzono demontaż elementów kamiennych schodów i przewieziono je do pracowni, gdzie zostały poddane zabiegom konserwatorskim. W związku z tym, że konstrukcja podbudowy schodów okazała się w gorszym stanie technicznym, niż pierwotnie przewidywano, wykonano także projekt nowej konstrukcji żelbetowej. Zakupiony został materiał na wykonanie i uzupełnienie okładziny kamiennej schodów.
Realizator: ZKR Sp. z o.o.
