Formularz wyszukiwania
× Zamknij wyszukiwarkę. Uwaga: spowoduje zamknięcie bez przeładowania strony

W kierunku abstrakcji… Polscy artyści we Francji Polonika

Przejdź do treści
Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA – strona główna
BADAMY - CHRONIMY - POPULARYZUJEMY polskie dziedzictwo kulturowe za granicą

Nawigacja

  • O nas
  • Co robimy
  • Polonik tygodnia
  • Co nowego
  • Baza poloników
Rozwiń menu główne

Ustawienia

Włącz wysoki kontrast Włącz podstawową wersję kolorystyczną pl Change language to PL en Change language to EN
Zamknij menu
  • Strona główna
  • Co robimy
  • Polonik tygodnia
  • Baza poloników
  • Co nowego
  • Wydawnictwa
  • Edukacja
  • Multimedia
  • O nas
  • BIP
  • Kontakt
  • Polityka prywatności
  • Patronat i współpraca
  • Press room

Media społecznościowe

  • Kanał na facebook
  • Kanał na instagram
  • Kanał na twitter
  • Kanał na youtube
  • Kanał na Google Arts and Culture
  • Kanał na linkedin
© 2025 Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA

Programy strategiczne / Badania / Projekt

Powrót do: Badania

W kierunku abstrakcji… Polscy artyści we Francji

2018‒2023

Dwa pokolenia, dwie fale emigracji, różnorodne nurty artystyczne – to badania nad życiem i twórczością polskich artystów tworzących we Francji przed i po 1945 r.

Na początku XX w., po zakończeniu pierwszej wojny światowej, kiedy stolica Francji była jednocześnie stolicą awangardy w sztukach pięknych, pojawiła się pierwsza fala emigrujących z Polski artystów, którzy całkiem szybko zaczęli współtworzyć artystyczno-kulturalne życie Paryża. Wśród nich byli wybitni postimpresjoniści zmierzający w kierunku abstrakcji. Niektórym udało się nawet dołączyć do czołówki artystów europejskiej awangardy i stanąć u boku Pablo Picassa, Georges’a Braque’a, Juana Grisa. Twórcy z drugiej polskiej fali emigracyjnej w latach 60. jeszcze chętniej sięgali po abstrakcję, nawiązując czasem do kubofuturyzmu. Ich zainteresowania szły również w kierunku sztuki kinetycznej i nowych tworzyw. To właśnie we Francji wielu z nich zgłębiało tajniki sztuki, kierując się do szkół artystycznych, takich jak École Nationale Superieur des Beaux-Arts, Académie Moderne, Académie André Lhote, Académie de La Palette.

Do pierwszoplanowych artystów pochodzenia polskiego należeli wówczas m.in. Henryk Hayden (1883‒1970), Maria Sperling (1898‒1995), Stanisław Eleszkiewicz (1900‒1963), Stanisław Grabowski (1901‒1957), Eleonora Reinholdt (1905‒1984), Zdzisław Cyankiewicz (1912‒1981), Michał Milberger (1922‒1997), Jan Lebenstein (1930‒1999), Roman Cieślewicz (1930‒1996), Tytus Dzieduszycki-Sas (1934‒1973), Edward Baran (ur. 1934) i Witold Zandfos (ur. 1938). Reprezentowali oni we Francji postimpresjonizm i kierunki awangardowe – kubizm, abstrakcję (liryczną i geometryczną), taszyzm, informel, tworzyli rzeźbę kinetyczną oraz obiekty lumino-kinetyczne. Ich dorobek charakteryzuje różna forma wyrazu artystycznego oraz wyszukana technika (m.in. asamblaż, kolaż, fotomontaż, grataż, papier rozdarty czy wydrążony, gobelin, monotypia, estampaż, glinoryt, woskoryt itd.). Polacy na szeroką skalę zaczęli wówczas włączać do swych prac, jako novum, tworzywa sztuczne i tzw. objet trouvé. Wszechstronność artystyczna niektórych polskich artystów zwróciła się też w obszar sztuki użytkowej – w stronę plakatu, szaty graficznej czasopism, graficznej oprawy wystaw, pokazów mody itp.

Artyści polscy, tworzący we Francji przed i po 1945 r., niejednokrotnie byli laureatami prestiżowych nagród, członkami międzynarodowych stowarzyszeń artystycznych, wykładowcami we francuskich szkołach artystycznych. Wybitne koncepcje artystyczne Polaków uczestniczyły w najważniejszych wystawach międzynarodowych. Niemal wszyscy mieli indywidualne wystawy we Francji, Europie i w USA. Ich wybitne prace, stanowiące polskie, materialne dziedzictwo kulturowe za granicą, do dziś znajdują się w najcenniejszych muzealnych zbiorach Centrum Pompidou, Tate Britain, MoMa, Stedelijk Museum w Amsterdamie, Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Museum of Modern Art w Sao Paulo, a także w licznych kolekcjach prywatnych (m.in. Wojciecha Fibaka, Marka Roeflera, M. i J. Wolaninów w USA czy w kolekcji Zlotowski w Paryżu).

W 2020 r., mimo licznych problemów badawczych związanych ze światową  pandemią SARS-CoV-2, Instytut Polonika kontynuował rozpoczęte w 2018 r. prace nad Słownikiem polskich artystów plastyków działających na obczyźnie w XX wieku. Interesujący, wielowątkowy i ceniony przez znawców polski dorobek artystyczny badały w ramach III części projektu dr hab. Katarzyna Kulpińska i dr Magdalena Sawczuk pod kierunkiem prof. dr hab. Jana W. Sienkiewicza. W wyniku tych prac badacze opracowali 25 biogramów rodzimych artystów. Kwerendę przeprowadzili w wybranych instytucjach w Polsce, Francji i Wielkiej Brytanii. Materiały będą dostępne w bazie danych online Instytutu Polonika.

10
Galeria
Otwórz galerię (10 fotografii)
Otwórz galerię (10 fotografii) Stanisław Eleszkiewicz, Mężczyzna przy stole
 Georges van Haardt, Abstrakcja, akryl na płótnie, 1978 Maria Sperling, Zielenie, 1987 Edward Baran, Dwa x dwa = czarny Henryk Hayden, Martwa natura z butelką, 1918 Maria Sperling, Żółty trójkąt, 1988 Henryk Hayden, Trzech muzykantów, 1919-1920 Georges van Haardt, Kompozycja z ptasich piór, 1964 Roman Cieślewicz, Wystawa w Kunsthalle Darmstadt, 1984 Roman Cieślewicz, Wielki żal, 1982
Udostępnij

Polonik tygodnia

Francja
„Maria Antonina w Temple” – obraz Aleksandra Kucharskiego

Menu dodatkowe

  • BIP
  • Kontakt
  • Press room
  • Patronat i współpraca
  • Deklaracja dostępności
  • Dotacje MKiDN
instytucja nadzorująca
instytucja nadzorująca
© 2025

Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA

Realizacja:

Rytm.Digital

Media społecznościowe

  • Kanał na facebook
  • Kanał na instagram
  • Kanał na twitter
  • Kanał na youtube
  • Kanał na Google Arts and Culture
  • Kanał na linkedin
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies. Dowiedz się więcej. OK, rozumiem