Inwentaryzacja cmentarza w Złoczowie
Do dziś ważnym siedliskiem Polaków jest Złoczów - miasto na terenie dawnego województwa tarnopolskiego, kojarzone z XVI-wieczną siedzibą królewskiego rodu Sobieskich. Instytut POLONIKA objął pracami badawczymi wyjątkowo atrakcyjne polskie mogiły z cmentarza złoczowskiego.
W ramach szeroko rozumianych prac inwentaryzatorsko-dokumentacyjnych na terenie starego cmentarza w Złoczowie, realizowanych na zlecenie Instytutu POLONIKA, dr Magdalena Olszewska i dr Paweł Drabarczyk vel Grabarczyk wykonali ponad 300 autorskich kart nagrobków, kart architektonicznych dla kaplic i grobowców oraz „białych kart” dla zabytków ruchomych z dołączoną do nich źródłową dokumentacją fotograficzną. Inwentaryzacja obejmowała nagrobki powstałe przed 1945 r. opatrzone inskrypcjami zapisanymi w alfabecie łacińskim. Trzeba przyznać, że w dużej grupie nagrobków można dostrzec walory artystyczne.
Badacze określili dokładną lokalizację każdego zabytku, czas powstania, autorstwo czy warsztat kamieniarski, materiał wykonania obiektu (zwieńczenia, płyty podstawy cokołu, tablice inskrypcyjne), dokonali szczegółowych pomiarów, przeanalizowali formę plastyczną i sygnatury. Inwentaryzatorzy transkrybowali często mało czytelne, acz wiele mówiące inskrypcje identyfikujące pochowanego Polaka:
1) ZNIKŁEŚ NAM LUBY SYNU / JAK KWIAT WŚRÓD RO[..]I[.]I[.] / PŁYNO ŁZY NA TEN KAMI[EŃ] / DAWCÓW TWEGO ŻYCIA / JUŻ GRÓB SZCZĘŚCIE NA / DZIEJE POCIECHIE ICH MIEŚ / CI GRÓB TYLKO SKON[...] / ZDOŁAJ [..] ŻAL I BO[LEŚC]I / PRZYCHODNIU JES[...]O /CZĄC PO[Z]WOLISZ P[...]CO / M NAT[...] LA[...]/ DROGIE [...] TYNA[...] EKRZ / [...] SYNA [...] RODZI[CE] [...] //.
2) Tu spoczywa / JAN BEREZOWSKI / C.K. NADSTRAŻNIK SKARBOWY / urodzony 24. maja 1861 / zmarł 27. listopada 1900. / - / Nieutulona w żalu żona ku / wiecznej pamięci postawiła / ten pomnik swemu / najukochańszemu mężu. //.
3) HENRYK MITSCHA / inżynier kolei Karola Ludwika usnął w Panu w 40 roku życia / 28 marca 1890. / Ku wiecznej pamięci drogiemu mężowi / w ciężkim smutku pozostała żona z maloletniemi sierotami. // KTÓRYŚ / CIERPIAŁ ZA NAS / RANY JEZUSIE / ZMIŁUJ SIĘ ZA/ NAMI //.
4) JAN / KOTELSKI/ Dyrektor / Księgar[ni] / ⋆ 1845 † 1915 / PAMIĘCI / TADEUSZA / KOTELSKIEGO / [...] poległ / w obronie Ojczyzny / pod Justko / 30. VII. 1915 [//.]
5) JÓZEF SĄSIEDZKI / C.K. INSPEKTOR SZKOLNY / okręgu złoczowskiego / *12. kwietnia 1830 + 30. października 1890. //. CZEŚĆ PAMIĘCI MĘŻA / niestrudzonej pracy na polu / szkolnictwa ludowego
6) CZUWAJ //. PODOBAŁ SIĘ BOGU / TEN KWIAT / MŁODZIEŃCZY I DLATEGO / PRZENIÓSŁ GO z ZIEMSKIEGO / w NIEBIAŃSKIE OGRODY //. ADAM ROCH / BO[.]DAWA [...]UCHOWSKI / [...] ZYGMUNTA i MARJI / [...] HA[R]CERZOWI / [...] 18 WIOŚNIE ŻYCIA / [...] 1932. //. CZEŚĆ JEGO ŚWIETLANEJ PAMIĘCI. //.
Prace badawcze na cmentarzu złoczowskim należą do większego, prowadzonego od kilku lat, projektu inwentaryzacji cmentarzy z polskimi nagrobkami na terenie dawnego województwa tarnopolskiego na Ukrainie. Co roku grupa studentów ‒ pod kierunkiem dr hab. Anny Sylwii Czyż i dr. Bartłomieja Gutowskiego (wykładowców z Instytutu Historii Sztuki UKSW w Warszawie) – wykonuje w ramach praktyk dokumentację polskich grobów.
Zobacz wszystkie karty inwentaryzacyjne w postaci elektronicznego pliku.
