Alleluja – obraz Aleksandra Augustynowicza | Polonika

Wielkanocna scena rodzajowa

Wykonana w 1906 r. akwarela przedstawia scenę uchwyconą w trakcie wielkanocnej procesji. Na pierwszym planie widzimy biorących w niej udział dwóch ministrantów. Jeden z nich trzyma w rękach ozdobiony czerwoną stułą krzyż, drugi ‒ figurę Zmartwychwstałego Chrystusa. Chłopcy ujęci zostali półpostaciowo, frontalnie. Kroczą na czele procesji, śpiewając wielkanocne pieśni. Za ich plecami widzimy pozostałych uczestników, w tym kapłana z monstrancją.

Akwarela „Alleluja” nie jest jedynym dziełem Augustynowicza znajdującym się w zbiorach Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki (jest ich około 20). Jego prace trafiały do muzeum już od początku jego funkcjonowania w formie zakupów bądź darów od artysty. Tytułowy obraz został przekazany galerii przez Ministerstwo Wyznań i Oświaty, które w 1907 r. złożyło w depozycie kilkanaście prac zakupionych na wystawie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. Dwa lata później zbiór uzupełniły kolejne obrazy, m.in. wielkanocna scena autorstwa Augustynowicza.

Pochodzenie i wykształcenie Aleksandra Augustynowicza

Aleksander Augustynowicz (1865‒1944) wywodził się z rodziny ormiańskiej, która od pokoleń zamieszkiwała Kamieniec Podolski. Obywatelami tego miasta byli jeszcze jego pradziadek i dziadek, i dopiero ojciec – Wincenty Augustynowicz ‒ postanowił opuścić Kamieniec. Wraz z rodziną osiadł w niewielkiej miejscowości Iskrzynia w powiecie krośnieńskim, gdzie na świat przyszedł przyszły malarz.

Fot. Aleksander Augustynowicz (NAC)

W 1883 r. Aleksander Augustynowicz podjął studia w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, gdzie kształcił się pod kierunkiem Jana Matejko i Władysława Łuszczkiewicza. Po ich ukończeniu wyjechał do Monachium. Tam uczęszczał do szkoły artystycznej założonej przez węgierskiego malarza Szymona Hollósyego. Augustynowicz w swojej twórczości opierał się wpływom francuskim i nigdy nie odwiedził Paryża ‒ modnego wówczas kierunku artystycznych peregrynacji, chętnie natomiast podróżował do Włoch i na Węgry.

Okres lwowski – rozkwit talentu

W 1890 r. Aleksander Augustynowicz zamieszkał we Lwowie, gdzie żył i pracował przez dłuższy czas. Okres ten okazał się być dla niego niezwykle istotny, gdyż to właśnie wtedy ugruntował swoją pozycję wybitnego portrecisty. W okresie lwowskim stworzył serię wizerunków (m.in. swojego ojca Wincentego i żony Anny), które przyniosły mu rozgłos i uznanie w środowisku artystycznym, a także najwyższe oficjalne wyróżnienie w jego karierze – złoty medal na międzynarodowej wystawie w Berlinie za „Autoportret” z 1895 r.

Fot. Autoportret, 1895 

Bohaterami swoich obrazów czynił przeważnie ziemian pochodzenia ormiańskiego. Z często odbywanych wyjazdów w Karpaty wschodnie pochodzą natomiast stworzone przez niego wizerunki Hucułów. Poza portretami Augustynowicz pracował w tym okresie m.in. nad malarską dekoracją foyer miejskiego Teatru we Lwowie, gdzie umieścił sceny z „Zemsty” Fredry i „Fircyka w zalotach” Zabłockiego. Ponadto brał udział w licznych wystawach organizowanych w krakowskim i lwowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych. W swojej twórczości najczęściej i najchętniej posługiwał się techniką akwareli.

Zakopane, Poznań, następnie Warszawa

Po wybuchu pierwszej wojny światowej Aleksander Augustynowicz opuścił Lwów i przeniósł się do Zakopanego. Tam powstała imponująca pod względem ilościowym seria akwarel z widokami górskich krajobrazów i folkloru. Z podróży do Krakowa przywoził natomiast widoki tamtejszych zabytków. Począwszy od lat 20. XX w. na stałe zamieszkał w Poznaniu, gdzie kontynuował pracę nad tematami krajobrazowymi i architektonicznymi, powrócił także do twórczości portretowej. W 1936 r. z okazji 50-lecia pracy twórczej Augustynowicza w Towarzystwie Sztuk Pięknych w Poznaniu odbyła się wystawa jubileuszowa. Zaprezentowano wówczas 71 obrazów olejnych i akwarel artysty.

 Po wybuchu drugiej wojny światowej Aleksander Augustynowicz przeniósł się do Warszawy. Zginął 23 sierpnia 1944 r. w czasie powstania warszawskiego.