Kartoteka zabytków Centralnego Biura Inwentaryzacji Zabytków Sztuki
Instytut Polonika prowadzi prace badawczo-dokumentacyjne nad unikatowym zasobem źródłowym, zawierającym znaczące materiały dla badań i ochrony dziedzictwa kulturowego dawnej Rzeczypospolitej znajdującego się obecnie w Ukrainie.
Projekt realizowany przez dr. Piotra Laska i Piotra Sypczuka, związanych z Instytutem Sztuki PAN, opiera się na archiwaliach wchodzących w skład „Kartoteki zabytków Centralnego Biura Inwentaryzacji Zabytków Sztuki: lwowskiego okręgu konserwatorskiego”.
W ramach projektu wykonane zostanie rozpoznanie i scalenie źródeł pisanych oraz materiałów wizualnych, przechowywanych obecnie w zbiorach ukraińskich i polskich. Ponadto krytyczna edycja źródła i jego pełne opublikowanie w formie katalogu, co – według założeń badaczy – wprowadzi do dyskursu naukowego i kulturowego nieznaną dotychczas inwentaryzację opisową, rysunkową i fotograficzną znaczących zabytków architektury w stanie sprzed 1939 r.
Instytut Polonika planuje przy realizacji projektu nawiązać współpracę z Lwowską Narodową Naukową Biblioteką Ukrainy im. W. Stefanyka oraz Zakładem Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu.
„Kartoteka zabytków” powstała w latach 1930–1939 w ramach współpracy lwowskiego okręgu konserwatorskiego z Centralnym Biurem Inwentaryzacji Zabytków Sztuki w Departamencie Sztuki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Stanowi ona unikatowe źródło archiwalne, zawiera bowiem ogromny zasób informacji dotyczących historii i stanu zachowania zabytków architektury, wraz z ich wyposażeniem, wedle stanu sprzed 1939 r. Zasób składa się z kart katalogowych oraz przynależnych im rysunków pomiarowych, klisz i odbitek fotograficznych. Po drugiej wojnie światowej materiały uległy rozproszeniu i zapomnieniu, w związku z czym nie były dotychczas w pełni wykorzystywane w opracowaniach na temat dziedzictwa kulturowego południowo-wschodnich terenów II Rzeczypospolitej.
„Dzięki nowatorskiemu podejściu lwowskiego konserwatora zabytków do problemu dziedzictwa kulturowego zinwentaryzowano zarówno arcydzieła architektury, jak też skromniejsze obiekty o cechach typowych dla regionalnej tradycji. Wszystko to sprawia, że głębokie uzasadnienie ma opublikowanie krytycznej edycji źródła o tak istotnym znaczeniu dla kultury narodowej. Nieznany materiał archiwalny rzuca nowe światło na problem początków inwentaryzacji zabytków w niepodległej Polsce” – podsumowuje dr Piotr Lasek, kierownik zespołu badawczego.
Zakończenie prac badawczych planowane jest na 2023 r., kiedy to rezultaty zostaną opublikowane w postaci naukowego opracowania wydanego przez Instytut Polonika w serii „Studia i Materiały”.
