Dawny Truskawiec 1827–1939 Polonika

Książka Dawny Truskawiec jest efektem kilkuletniej pracy ukraińskiej badaczki Chrystyny Charczuk, która przebadała i opracowała liczne archiwalia oraz zebrała obszerną ikonografię dotyczącą historii nie tylko samego uzdrowiska, lecz także jego architektury, w znacznej mierze już nieistniejącej.

Autorka przybliża dzieje Truskawca i wzbogaca jego historię o wyniki swoich badań, dodając słownik architektów i budowniczych działających w tej miejscowości. Przede wszystkim jednak jej kwerenda przyniosła bogaty materiał ikonograficzny w postaci archiwalnych zdjęć, dawnych widokówek i planów architektonicznych. 

Wiek XIX przyniósł w Europie rozwój uzdrowisk, w których korzystano z  leczniczych walorów wód mineralnych. Wśród popularnych uzdrowisk, zwłaszcza w okresie międzywojnia XX w., był też Truskawiec znajdujący się na ówczesnych południowo-wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej. 

Rozkwit uzdrowiska nastąpił po 1882 r. W okresie dwudziestolecia międzywojennego istniało tutaj znacznie ponad 250 wilii, hoteli i pensjonatów. Zabudowa powstająca od końca XIX w. do 1939 r. to modne drewniane pensjonaty, domy zdrojowe czy też charakterystyczny dla uzdrowisk zadaszony, długi spacerowy deptak, wznoszone w stylu alpejskim – szwajcarskim, a także w stylu zakopiańskim, zanurzone w bogatą, różnorodną zieleń. W latach 30. XX w. zaczęła w nią przenikać zdecydowanie odmienna murowana modernistyczna architektura o jasnych ścianach, dużych oknach i płaskich dachach. To dysonans tylko pozorny, bo skala tej nowej formy harmonijnie związała się z wcześniejszą tradycją.

Druga wojna światowa, tak jak wszędzie, przyniosła załamanie ruchu kuracjuszy. Po nastaniu sowieckiej władzy w 1944 roku całkowicie zmieniła się sytuacja. Zmienili się kuracjusze, obyczaje, powstały wielkoskalowe betonowe hotele, bloki mieszkalne. Znaczna cześć historycznej zabudowy zniknęła, lub została przekształcona.