Kolonie urzędnicze, czyli jak mieszkali polscy urzędnicy Polonika

Realizację programu budownictwa mieszkaniowego dla osiedlających się na Kresach polskich urzędników rozpoczęło Ministerstwo Robót Publicznych w 1924 r. Miasta kresowe były zniszczone, a te, które przetrwały, nie można było uznać za nowoczesne. Trudnością okazało się w tych warunkach znalezienie stosownego zakwaterowania dla polskich pracowników administracji i ich rodzin. Władze polskie stanęły wówczas przed wyzwaniem budowy domów, które miały symbolizować polską kulturę, byłyby zarówno wygodne, jak i odpowiadały wymogom nowoczesności. Odpowiedzią architektów na postawione przez władze cele była stylizacja budynków na dwory, przy jednoczesnym zastosowaniu  innowacyjnych wtedy rozwiązań technicznych (np. ogrzewania wodnego).  Zamieszkującym je urzędnikom tradycja była bliska. Zwłaszcza, że została zręcznie połączona z nowoczesnymi rozwiązaniami urbanistycznymi, podnoszącymi komfort życia. Kolonie  urzędnicze, które zbudowano w myśl postępowej wówczas idei miasta-ogrodu, miały go zapewnić. Polskie osiedla były zatem oazą nowoczesności, modernizacji, ale także polskości.

Zachowane materiały oraz plany kolonii są dowodem na to, że faktycznie nic nie pozostawiono przypadkowi. Domy są obszerne wielo- lub jednorodzinne, zbudowane nierzadko w zielonej części miasta, a i tak dodatkowo otoczone trawnikami, klombami, pośród których wiją się wstęgi alejek. Nie brakuje miejsc zabaw dla dzieci oraz dorosłych – kasyno było jedną z nich. Stanowiło centrum  życia towarzyskiego i kulturalnego kolonii. Często, czego przykładem jest budynek kasyna w Brześciu, były to budynki położone w centralnej części kolonii, okazałe, wyróżniające się zdobieniami. Polscy urzędnicy oraz ich rodziny mieli zatem wygodne miejsce do życia, ale także odpoczynku i rozrywki.

Efektem kilkuletnich prac, dokumentujących pozostałości polskich kolonii urzędniczych w Białorusi, Ukrainie i Litwie będzie publikacja, która zakończy cały, wieloetapowy projekt w 2025 r.