Rewitalizacja dendrarium Ludwika Młokosiewicza
W 2025 roku zrealizowany zostanie III, końcowy etap rewitalizacji dendrarium Ludwika Młokosiewicza w Gruzji. Tym samym zachowany zostanie dorobek wybitnego polskiego XIX-wiecznego przyrodnika, podróżnika i leśnika związanego z Gruzją.
Prace będą kontynuacją działań rozpoczętych w 2021 r., podczas których rozpoznano i zinwentaryzowano zasoby, oceniono stan dendroflory oraz uporządkowano ogród. Celem tegorocznego etapu projektu jest pełne przywrócenie funkcjonalności dendrarium poprzez odtworzenie składu gatunkowego drzew posadzonych przez Ludwika Młokosiewicza, wyposażenie terenu w małą architekturę ogrodową, a także działania edukacyjno-informacyjne. Efektem projektu będzie zakończenie procesu rewitalizacji dendrarium, co przyczyni się do zachowania dorobku Ludwika Młokosiewicza.
Projekt realizowany jest w ramach programu grantowego „Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – wolontariat”. Beneficjentem projektu jest Rada Ogrodów Botanicznych i Arboretów w Polsce, a partnerami Obszary Chroniące Przyrodę w Lagodechi, LZD SGGW w Rogowie – Arboretum SGGW, LZD w Murowanej Goślinie UP w Poznaniu – Arboretum Leśne w Zielonce, Nadleśnictwo Marcule oraz P.H.U. „ABIES” sp. z o.o. Zielonka. Prace zostaną wykonane we współpracy z Domem Polskim Wspólnoty im. Ludwika Młokosiewicza w Lagodechi. Prace terenowe wykonają specjaliści – dendrolodzy, leśnicy i architekci krajobrazu.
Miejscowość Lagodekhi w Gruzji w XIX w. była miejscem zsyłki lub przymusowej służby wojskowej na tzw. Ciepłym Kaukazie dla wielu Polaków. Jednym z nich był Ludwik Młokosiewicz, który odbywał tam służbę wojskową, a później osiadł w Lagodekhi na stałe. Już w trakcie przymusowego pobytu zaczął organizować rozległy ogród garnizonowy, który dalej rozwijał, sprowadzając sadzonki i nasiona drzew i krzewów również spoza rejonu Kaukazu. W szczytowym okresie rozwoju dendrarium rosło w nim kilkaset gatunków drzew. Młokosiewicz, który piastował także funkcję leśniczego w regionie Kachetii, organizował wyprawy badawcze w regionie Wielkiego Kaukazu i Persji, dzięki którym odkrył dla nauki około 30 gatunków roślin i zwierząt – najbardziej znanymi są piwonia Młokosiewicza i cietrzew kaukaski. Dzięki badaniom przyrodniczym, które prowadził w regionie Lagodekhi i jego staraniom car Mikołaj II ustanowił pierwszy na terenie Rosji obszar chroniony.
Obecnie, w miejscu ustanowionego przez cara obszaru chronionego, powstał park narodowy noszący imię Ludwika Młokosiewicza. Pamięć o polskim badaczu jest kultywowana przez administrację parku – na budynku znajduje się tablica pamiątkowa, a w pomieszczeniach budynku administracji, udostępnionych do zwiedzania, można zapoznać się ze szczegółowym opisem jego życia i dokonań. W parku znajduje się pozostałość dendrarium, w którym rośnie około 30 drzew posadzonych przez Ludwika Młokosiewicza.
W Lagodekhi istnieje również stowarzyszenie polonijne Dom Polski im. Ludwika Młokosiewicza, skupiające potomków polskiej emigracji, które aktywnie zaangażowane w projekt rewitalizacji dendrarium.
