Briefing prasowy – XVII-wieczne rzeźby powróciły na fasadę kościoła pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie
Prace konserwatorskie przy ceramicznych rzeźbach śś. Augustyna i Stanisława Kazimierczyka z fasady kościoła na Antokolu w Wilnie sfinansował Instytut Polonika w ramach Programu „Ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą”. Prace prowadzone były przez dr Marię Gąsior we Wrocławiu.
Briefing prasowy:
Data: 7 lipca (piątek) godz.11:00
Miejsce: Polska Agencja Prasowa, ul. Bracka 6/8, Warszawa
Uczestnicy:
Dr Maria Gąsior – konserwator dzieł sztuki
Dorota Janiszewska-Jakubiak – dyrektor Instytutu Polonika
Monika Garnavault – konserwator i restaurator, Instytut Polonika
- Rzeźby są unikatowe nie tylko ze względu na zastosowaną technikę i technologię ich wykonania, czyli ceramikę porowatą (terakotę), ale też dlatego, że nie mają analogii w tej części Europy. – podkreśla dr Maria Gąsior, konserwator dzieł sztuki. - Są wyjątkowe również ze względu na zachowane na nich elementy świadczące o historii ich przygotowania oraz restauracji, czego przykładem są niespodzianki, jakie odkrywaliśmy podczas prac, takie jak np. autorskie naprawy. Największym i najbardziej zaskakującym odkryciem była prawa noga chłopca u stóp św. Augustyna, która okazała się być nogą lewą. – dodaje.
Prace przy rzeźbach były bardzo wymagające i często wymagały niestandardowych rozwiązań. Jak przyznaje dr Maria Gąsior umiejscowienie rzeźb i ich utrudniona dostępność była dużym wyzwaniem podczas prac: - Najtrudniejsza była logistyka, prace związane z demontażem i montażem rzeźb, które eksponowane są na wysokości ponad 15 m, oraz ograniczony dostęp do elewacji i na plac przykościelny, wymagał wykorzystania dodatkowego sprzętu tj. dźwigu oraz podnośnika, wspomagającego tego typu zadanie.
Instytut Polonika sfinansował i nadzorował prace konserwatorskie. - Projekt konserwacji figur rozpoczęto w 2022 roku od przeprowadzenia badania ceramicznych czerepów figur metodą RTG, co pozwoliło na zaktualizowanie programu prac konserwatorskich i restauratorskich. - wyjaśnia Monika Garnavault, konserwator i restaurator z Instytutu Polonika. - Po otrzymaniu stosownych pozwoleń przez Kultūros paveldo departamentas prie Kultūros ministerijos (Departament Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury Litwy) obydwie rzeźby zostały zdemontowane i przewiezione do pracowni konserwatorskiej we Wrocławiu, gdzie wykonano ich wstępne oczyszczanie i dezynfekcję, a następnie dalsze prace. - dodaje.
Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła na Antokolu, jako murowany budynek, powstał z fundacji hetmana wielkiego litewskiego i wojewody wileńskiego Michała Kazimierza Paca w latach 1667–1676. Świątynię zaprojektował, a następnie budowę prowadził Jan Zaor z Krakowa. Po jego śmierci w 1672 r. prace (sklepienia, kopuła) kontynuowano pod kierunkiem Giovanniego Battisty Fredianiego. Wnętrze świątyni ozdobili sprowadzeni w 1677 r. z włoskich krajów Giovanni Pietro Perti i Giovanni Maria Galli. Pod ich kierownictwem powstał bogaty wystrój, na który składają się figury apostołów i męczenników, sceny z Nowego Testamentu, żywotów świętych i historii parafii, przedstawienia animalistyczne. Najokazalsza stiukowa dekoracja spośród kościołów Rzeczypospolitej uzupełniona była ponadto przez malowidła freskowe na sklepieniu nawy przypisywane Marcinowi Altomontemu, liczne barokowe obrazy, srebrne antependia, organy, słynący cudami obraz Matki Bożej Łaskawej oraz drewnianą ambonę w kształcie łodzi. Rzeźby śś. Augustyna i Stanisława Kazimierczyka umieszczono na fasadzie w 1673 r., a ich autorem był najprawdopodobniej Jędrzej Nowotny.
Dr Maria Gąsior
Konserwator dzieł sztuki, adiunkt w Katedrze Konserwacji i Restauracji Ceramiki i Szkła na Wydziale Ceramiki i Szkła Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, gdzie prowadzi prowadzi pracownię dyplomującą z konserwacji i restauracji ceramiki. W latach 2010-2018 współtworzyła Laboratorium Technologiczno-Konserwatorskie na Politechnice Wrocławskiej. Prowadzi wlasną działalność gospodarczą w zakresie badań oraz konserwacji i restauracji dzieł sztuki. Zajmuje się konserwacją i restauracją oraz badaniami zabytków, w tym: rzeźby kamiennej, detalu architektonicznego i architektury, zabytkowych obiektów ceramicznych - rzemiosła artystycznego i ceramiki architektonicznej. Współautorka publikacji na temat badań materiałów stosowanych w obiektach zabytkowych. Rzeczoznawca Ministra kultury i ochrony dziedzictwa narodowego w dziedzinie konserwacja rzeźby i architektury, rzemiosła artystycznego, członek Polskiego Komitetu Naukowego ICOMOS.
Monika Garnavault
Konserwator i restaurator, od 2002 roku prowadzi pracownię konserwatorską. Jako konserwator związana z Urzędem Ochrony Zabytków w Warszawie, odpowiedzialna za zabytki ruchome. W 2015 r. ukończyła studia magisterskie w zakresie konserwacji i muzealnictwa na Uniwersytetach w Genewie, Fryburgu i Lozannie, gdzie miała okazję pracować jako doradca ds. konserwacji architektonicznej w genewskim ratuszu. Swoje międzynarodowe doświadczenie poszerza realizując projekty programu” Ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą” Instytutu POLONIKA. Członek Komitetu Technicznego ds. Konserwacji Dóbr Kultury Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.
Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA jest wyspecjalizowaną, państwową instytucją kultury powołaną w 2017 roku przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego. Instytut prowadzi projekty o charakterze konserwatorskim, naukowo-badawczym, edukacyjnym i popularyzatorskim. Dzięki nim zachowywane 2 są materialne świadectwa naszych dziejów, przywracana jest pamięć o ważnych dla współczesnych Polaków zabytkach, osobach oraz istotnych faktach historycznych.
Kontakt do mediów:
Lukrecja Jaszewska
Rzecznik prasowy
e- mail: ljaszewska@polonika.pl
tel. 797 141 381